fbpx

bark

 

KLINIKA SPORTU fizjoterapia motoryka sport

Klinika Sportu to gabinet nowoczesnej fizjoterapii i kompleksowego podejścia do Twojego zdrowia

 

Bark (staw ramienny) składa się z trzech kości: ramiennej, obojczyka oraz łopatki, które są powiązane za pomocą mięśni, ścięgien i więzadeł. Głowa kości ramiennej ma kształt kuli, która częściowo wypełnia panewkę stawu znajdującą się na łopatce. Panewka jest dość płytka aby zapewnić obszerną ruchomość stawu. Stabilność zapewniają połączenia więzadłowe oraz struktura nazywana obrąbkiem stawowym, zbudowana z specjalnego typu chrząstki zapewnia większy kontakt między głową kości ramiennej a panewką na łopatce. Podczas ruchu ramienia kluczowa dla stabilności stawu jest funkcja mięśni określanych mianem stożka rotatorów. Ponad głową kości ramiennej znajduje się kostna wyniosłość łopatki nazywana wyrostkiem barkowym (acromion), w przestrzeni pod wyrostkiem przechodzą ścięgna mięśni stożka rotatorów oraz kaletki zapewniające efektywny ruch ścięgien między sobą. Rotatory nie tylko zapewniają stabilność, ale również uczestniczą w ruchach podnoszenia i rotowania stawu. Ścięgna dwugłowego ramienia oraz piersiowego większego mają przyczepy w okolicy głowy kości ramiennej. Całość stawu jest przykryta mięśniem naramiennym.


Staw ramienny jest najbardziej mobilnym ze stawów ciała, który jest ściśle powiązany z mechaniką całej kończyny górnej. Dopiero dolegliwości tego stawu przypominają nam jak istotną rolę pełni on w codziennej aktywności. Celem tego tekstu jest przekazanie czytelnikowi wiedzy na temat podstawowej anatomii i biomechaniki stawu ramiennego oraz sposobów diagnozowania i leczenia problemów w tym rejonie.


Diagnoza wymaga badania przez specjalistę, który na podstawie objawów, długości ich trwania, sposobu w jaki porusza się twój bark oraz specyficznych testów, powie Ci co się dzieje. Często jednak do pełnej diagnozy wymagana będzie dalsza diagnostyka:

  • zdjęcie rentgenowskie: pozwala na wykrycie obecności złamań oraz zmian strukturalnych w obrębie stawu
  • ultrasonograf: wykonuje się aby zbadać stan ścięgien, kaletek oraz obecność stanu zapalnego.
  • rezonans magnetyczny: dostarcza informacji o całym stawie ramiennym i jest wykonywany przy bardziej skomplikowanych urazach - często, gdy brana jest pod uwagę interwencja chirurgiczna. Wykonuję się również to samo badanie z podaniem kontrastu do stawu aby np. sprawdzić stan obrąbka stawowego i torebki stawowej.
  • tomografia komputerowa: wykonywana aby wykryć bardziej nietypowe przypadki złamań.

 

Zwichnięcie Barku

Ogromny zakres ruchu stawu ramiennego ma wpływ na jego stabilność. Statyczna stabilność jest zapewniona przez elementy więzadłowe i chrzęstne kompleksu stożka rotatorów. Stabilność funkcjonalna (podczas ruchu) jest osiągana dzięki pracy mięśniowej stożka rotatorów oraz całej obręczy kończyny górnej. W przypadku uszkodzenia jednej z tych struktur lub osłabienia jej funkcji na skutek indywidualnej czynników, część ruchów ramienia będzie powodować nadmierne przesuwanie się głowy kości ramiennej w panewce, powodując ból i uczucie niestabilności. Gdy dochodzi do chwilowej utraty kontaktu głowy kości ramiennej z panewką na łopatce, mówimy o podwichnięciu stawu, zaś w przypadku utraty całkowitej ciągłości stawu o zwichnięciu stawu.

Czy doświadczyłeś kiedyś zwichnięcia?

Poza przypadkami indywidualnej wrodzonej wiotkości aparatu więzadłowego, zwichnięcia stawu ramiennego są wynikiem wysokoenergetycznych urazów. Pacjent natychmiast odczuwa intensywny ból oraz brak władzy nad ramieniem. Jeśli pacjent stoi, będzie podpierał uszkodzoną kończynę zdrową ręką. Zauważalny będzie też zaburzony kontur stawu z powodu przesunięcia głowy kości ramiennej. Zdarzają się sytuacje, gdzie dochodzi do spontanicznej repozycji głowy kości ramiennej, jednak w większości przypadków specjalista musi wykonać specyficzny ruch ramieniem, aby przywrócić prawidłowe ustawienie stawu. Zastosowanie farmakoterapii przeciwbólowej może być konieczne, ponieważ ból i obronne napięcie mięśni może utrudniać nastawienie zwichnięcia. Istotne jest również zbadanie obecności złamań oraz uszkodzenia nerwów, które powstają na skutek ucisku zwichniętej kości na tkankę nerwową znajdująca się w pobliżu stawu. Leczenie urazu będzie wymagać krótkiego okresu unieruchomienia oraz leczenia przeciwbólowego. Poza bólem może dojść do sztywności stawu oraz utraty masy mięśniowej na skutek bezruchu.


Rehabilitacja jest tutaj niezbędna aby przywrócić swobodny i bezpieczny ruch oraz zabezpieczyć przed powtarzaniem się urazu. Jeśli nie przywrócimy stabilności w pełnym zakresie ruchu, ryzyko podwichnięcia i zwichnięcia (dalszych uszkodzeń stawu) się zwiększa.


Długoterminowy plan usprawniania układa się biorąc pod uwagę, codzienną aktywność pacjenta, uprawianą dyscyplinę sportową, historię choroby oraz poziom aktualnej dysfunkcji. Większość pacjentów może odzyskać pełną stabilność poprzez rehabilitację, jednak w przypadku nawracających epizodów lub zawodowych sportowców konieczna może być interwencja chirurgiczna.

 

Zespól ciasnoty podbarkowej oraz uszkodzenia stożka rotatorów

Za każdym razem gdy ręka unoszona jest ponad głowę, dochodzi do zwężenia przestrzeni między głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym. Ta przestrzeń zawiera w sobie ścięgna stożka rotatorów oraz kaletki. Nierównowaga mięśniowa w obrębie stożka, nietypowa budowa wyrostka barkowego lub intensywna praca barku w ustawieniu ręki ponad głową może powodować zwiększone tarcie w przestrzeni podbarkowej i formowanie się wapniowych struktur. Najbardziej narażone na te siły jest ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego. Efektem takiej zaburzonej mechaniki jest uczucie osłabienia kończyny oraz ból w stawie ramiennym - często odczuwany w nocy. Ograniczenie ruchomości spowodowane bólem powoduje pogłębienie się dysfunkcji, gdyż staw nieużywany staje się coraz bardziej nieruchomy.


Szybka i precyzyjna diagnoza oraz szybki start rehabilitacji są w tym przypadku najważniejsze, aby przerwać błędne koło bólu i bezruchu.


Skraca to również czas stosowania leków przeciwzapalnych oraz zapobiega drugorzędnym zmianom postawy i funkcjonowania organizmu. W przypadku dużych złogów wapnia lub całkowitych uszkodzeń ścięgien stożka rotatorów konieczna może być interwencja chirurgiczna. Postępowanie pooperacyjne będzie zawierać rehabilitację mająca na celu wyeliminowanie czynników, które spowodowały patologię.

 

Uszkodzenie stawu barkowo-obojczykowego

Obojczyk łączy się z barkową częścią łopatki tworząc staw barkowo-obojczykowy. Staw ten utrzymuje swoj kształt dzięki więzadłom barkowo-obojczykowemu i kruczo-obojczykowemu. Do urazu tego stawu najczęściej dochodzi podczas upadku na ramię - obojczyk oddziela się wówczas od wyrostka barkowego. Poziom bólu i ograniczenie funkcjonowania pacjenta zależy od poziomu uszkodzenia jednego lub obu więzadeł, ich zerwania lub naciągnięcia. Do zbadania tego stawu najważniejsze będzie zdjęcie rentgenowskie, aby określić stopień uszkodzenia stawu oraz możliwe towarzyszące złamania. Badania USG może być wykonane w lżejszych przypadkach, aby określić stopień uszkodzenia więzadeł.


Leczenie takiego urazu musi zawierać okres unieruchomienia, aby włókna uszkodzonych więzadeł zagoiły się w poprawnej długości, następnie okres rehabilitacji aby przywrócić prawidłową ruchomość gdyż staw barkowo-obojczykowy jest niezbędny do pełnych ruchów kończyny górnej.


W przypadku pełnego zerwania więzadeł, obojczyk w pełni oddziela się od wyrostka barkowego tworząc tak zwany „objaw klawisza”, niezbędna jest wtedy postępowanie chirurgiczne, aby przywrócić spójność stawu.

 

Złamania obojczyka

Obojczyk pełni ważna rolę w zapewnieniu efektywnych ruchów ramienia oraz kontroli posturalnej szyi i klatki piersiowej. Upadki na ramię, szczególnie, gdy ręka jest wyprostowana mogą spowodować złamanie tej kości. Unieruchomienie jest tutaj niezbędne, jednak musi ono w pełni zabezpieczać nerwy i naczynia przechodzące w rejonie obojczyka i regionu pachy. Zaburzenia czucia, mrowienia oraz zmiany koloru zajętego obszaru muszą być natychmiast zgłaszane opiece medycznej. Powrót po takim urazie zwykle zajmuje sześć tygodni, redukcja dolegliwości bólowych oraz przywrócenie pełnej ruchomości kończyny górnej są tutaj kluczowe. Postępowanie chirurgiczne dotyczy w tym przypadku złamań wieloodłamowych, ciężko gojących się lub poważnych deformacji obojczyka.

 

Stan zapalny torebki stawu ramienno-łopatkowego

Powszechnie znany pod nazwą „zamrożonego barku” jest to stan postępującego ograniczenia ruchomości stawu ramiennego. Najczęściej obserwowany u kobiet w grupie wiekowej 40-65 po okresie unieruchomienia, często bez wcześniejszej historii traumy lub urazu. Zapalenie stawu najczęściej składa się z trzech etapów: najpierw ból obejmuje cały staw barkowy i pogarsza się w czasie ruchu, co prowadzi do obniżonej aktywności kończyny. W czasie tej fazy pacjenci starają się ochraniać kończynę i ograniczają się w jej używaniu, co pogarsza jeszcze bardziej ich stan. W drugiej fazie ból ogranicza się do okolic głowy kości ramiennej, pogarsza się w nocy i zaburza odpoczynek. W ostatniej fazie obserwuje się zmniejszenie dolegliwości bólowych i powrót części ruchomości.


Leczenie typowo jest zachowawcze, łącząc terapię manualna stawów i mięśni z farmakoterapią.


Postępowanie chirurgiczne przeznaczone jest dla przypadków, gdzie rehabilitacja nie przyniosła żadnych rezultatów.  

 

Najważniejsze dla nas jest Twoje zdrowie!

Zobacz również:

Co leczymy?   Rehabilitacja okołooperacyjna   Terapia indywidualna 

Kolano  Wkładki ortopedyczne   Nasz zespół