KLINIKA SPORTU fizjoterapia motoryka sport

Prawidłowo ukształtowana sylwetka zapewniająca odpowiednie zrównoważenie i stabilność ciała to podstawa zdrowia

 

Wady postawy to złożony problem. Nie dotyczy on tylko ukształtowania sylwetki, ale także obecnych dysfunkcji. Dzięki współpracy i odpowiedniemu pobudzeniu mięśni, ścięgien oraz więzadeł kręgosłupa, kończyn dolnych i górnych możemy mieć wpływ na prawidłowe ustawienie stawów. Tym złożonym mechanizmem steruje nasz układ nerwowy i to on odpowiada za jego kontrolę. Pozostawienie problemu bez odpowiedniego leczenia może prowadzić do pogłębienia skrzywienia i trwałych zmian w całym ciele. Należy pamiętać, że o ile w wieku dziecięcym wada ta może jedynie zaburzać estetykę ciała, to w przyszłości skutkuje wieloma schorzeniami i zespołami bólowymi, oraz predyspozycją do kontuzji.

 

Wady postawy w obrębie kręgosłupa:

• skolioza
• plecy okrągłe,
• plecy wklęsłe,
• plecy okrągło-wklęsłe,
• plecy płaskie

 

 

SKOLIOZA

Skolioza jest deformacją kręgosłupa zachodzącą w trzech płaszczyznach, o nie w pełni poznanej etiologii.

Wyróżniamy tutaj:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie)
• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej  (lordo lub kifo skolioza)
• skrzywienie w płaszczyźnie poprzecznej (rotacja i torsja kręgów)

 

Aby uznać skrzywienie za skoliozę, kąt odchylenia kręgosłupa oceniany na zdjęciu RTG według Cobba, musi wynosić co najmniej 10°. Częstość występowania skolioz o niewielkim stopniu rozkłada się po równo u dziewcząt i chłopców, przy większych kątach natomiast, proporcje zmieniają się w kierunku przewagi procentowej dziewcząt.

Obecnie skoliozy ze względu na wielkość skrzywienia kąta Cobba dzieli się na trzy grupy:
– I. 10°-24°
– II. 25-40°
– III. 50° i powyżej

Zależnie od kąta skrzywienia i prognozie co do ewentualnej progresji deformacji, w skoliozach pierwszego stopnia, zaleca się wykonywanie codziennych specjalistycznych ukierunkowanych ćwiczeń. W skoliozach drugiego stopnia - noszenie gorsetu korekcyjnego i wykonywanie ćwiczeń. W skoliozach trzeciego stopnia należy zaś rozważyć zabieg operacyjny stabilizujący kręgosłup.

 

PLECY OKRĄGŁE

Plecy okrągłe to nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny piersiowej. Nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym skompensowane jest w odcinku szyjnym zwiększoną lordozą szyjną i pochyleniem głowy do przodu. Najczęstszą przyczyną tej wady jest dystonia mięśniowa (zaburzenie równowagi napięć mięśniowych mięśni grzbietu). Przyczyną może być także słaby wzrok, chęć ukrycia przez dorastające dziewczynki rozwijających się piersi (kifoza „wstydliwych”), nadmierny, w stosunku do rówieśników, wzrost. Plecy okrągłe mogą też powstawać w następstwie takich chorób jak: krzywica, gruźlica kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, choroba Scheuermanna.

 

PLECY WKLĘSŁE

Istota tej wady polega na zwiększonym ku przodowi zgięciu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (pogłębieniu lordozy lędźwiowej). Przyczyną jest najczęściej dystonia mięśniowa mięśni grzbietu, brzucha, pośladków i kończyn dolnych. Osoby z tą wadą postawy często uskarżają się na dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa.

 

PLECY OKRĄGŁO-WKLĘSŁE

Zarówno kifoza piersiowa, jak i lordoza lędźwiowa są nadmiernie powiększone, głowa, barki i brzuch silnie wysunięte do przodu. Osłabieniu ulegają mięśnie grzbietu w odcinku piersiowym, mięśnie pośladkowe i brzucha. Przykurczone są mięśnie klatki piersiowej i mięśnie grzbietu – odcinka lędźwiowego.

 

PLECY PŁASKIE

Wada ta charakteryzuje się spłaszczeniem lub brakiem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. W badaniu nie stwierdza się natomiast ograniczenia ruchomości w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. U osób z wadą o typie pleców płaskich klatka piersiowa jest płaska, jej ruchomość i pojemność są ograniczone. Zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa, sprzyja powstawaniu zmian przeciążeniowych i zwyrodnieniowych kręgosłupa, dlatego ludzie z tą wadą często uskarżają się na bóle głowy.

---

Przyczyny powstawania wad postawy nie są jednoznacznie określone, niemniej jednak główne czynniki, sprzyjające ich wystapieniu to bez wątpienia spadek aktywności fizycznej oraz wybitnie siedzący tryb życia. Winą za powstawanie wad obarcza się również mało racjonale żywienie dzieci i młodzieży, ubogie w składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju kośćca (tj. białka witaminy, makro- i mikroelementy), szczególnie ważne w fazie jego silnego rozwoju i wzrostu.

---

 

Wady postawy w obrębie klatki piersiowej:

• klatka piersiowa kurza
• klatka piersiowa lejkowata

 

 

KLATKA PIERSIOWA KURZA

Charakterystyczny dla tej wady jest zniekształcony, silnie wysunięty do przodu mostek tworzący uwypuklenie w kształcie dziobu łodzi. Wada ta, podobnie jak klatka piersiowa lejkowata, silnie zaburza wydolność układu oddechowego i krążenia.

 

KLATKA PIERSIOWA LEJKOWATA

Charakterystyczną cechą tej wady jest lejkowate zapadnięcie dolnej części mostka i przylegających do niego żeber. Przyczyną jest wrodzone zaburzenie rozwoju przepony lub nieprawidłowy rozwój chrząstek żebrowych. Osoby z tym schorzeniem mają upośledzony mechanizm oddychania i zaburzenia ze strony układu krążenia, są apatyczne, zmęczone i chorowite.

 

Wady postawy w obrębie stawów kolanowych:

• koślawość kolan
• szpotawość kolan

 

KOLANA KOŚLAWE

W tej wadzie kolana skierowane są do wewnątrz, oś podudzia tworzy z osią uda kąt rozwarty na zewnątrz, podudzie jest nadmiernie oddalone od osi środkowej ciała – tworzą kształt litery X. Gdy dziecko stoi na baczność, kolana opierają się o siebie, a między kostkami stóp jest spora przerwa. Jeśli nie przekracza ona czterech centymetrów, nie trzeba się martwić, bo taka koślawość mija najczęściej, zanim dziecko skończy 10 lat (u dziewczynek szybciej). Gdy jednak wada ta się pogłębia, wskazana jest wizyta u ortopedy oraz odpowiednia gimnastyka. Przyczyną tej wady może być: krzywica, nadwaga, zmuszanie dziecka do zbyt wczesnego wstawania i chodzenia, częste siadanie w tzw. siadzie „W”.

 

KOLANA SZPOTAWE

W tej wadzie oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wewnątrz. Gdy dziecko stoi prosto, ze złączonymi stopami, między kolanami tworzy mu się szczelina w kształcie litery O. Często też palce stóp skierowane są do wewnątrz. Wada ta zazwyczaj sama zanika, gdy dziecko kończy dwa lata. Jeżeli jednak maluch ze szpotawymi kolankami jest otyły lub zaczął chodzić przed ukończeniem roku, wtedy pomocne będzie odpowiednie leczenie i gimnastyka.

 

Wady postawy w obrębie stóp:

• stopa płaska (płaskostopie),
• stopa płasko-koślawa,
• stopa szpotawa,
• stopa wydrążona

 

STOPA PŁASKA (płaskostopie)

Płaskostopie jest jedną z bardziej powszechnych dolegliwości stóp. Stopa ma niski lub obniżający się łuk podłużny, który jest wynikiem niewydolności układu mięśniowo-wiązadłowego. W młodszym wieku szkolnym nie musi dostarczać bodźców bólowych, jednak zaniedbanie i brak korektywy może nieść odległe, negatywne skutki. Jeśli utrzymuje się długo, może prowadzić do zniekształceń, bolesności oraz zaburzenia funkcji stóp. Warto pamiętać, u małego dziecka występuje tzw. Płaskostopie pozorne, wynikające z nieodpowiednio wykształconych mięśni, które znika, gdy skończy ono cztery lata.

 

STOPA PŁASKO-KOŚLAWA

Jest to wada złożona, wynikająca z przeciążenia stopy oraz niewydolności jej układu mięśniowo-więzadłowego. Charakterystyczną cechą tej wady oprócz spłaszczenia wysklepienia stopy jest skręcenie pięty na zewnątrz. Pięta opiera się na podłożu brzegiem przyśrodkowym. Dziecko zdziera obcasy butów po stronie wewnętrznej.

 

STOPA SZPOTAWA

Pięta jest skręcona do wewnątrz i opiera się na krawędzi zewnętrznej o podłoże.

 

STOPA WYDRĄŻONA

Cechą charakterystyczną tej wady jest nadmierne wydrążenie stopy między śródstopiem a piętą i skróceniem tego odcinka. Jest to tzw. wysokie podbicie. Poszczególne wady postawy wykazują zazwyczaj tendencje do nasilania się z czasem, bardzo ważne jest więc wczesne ich wykrywanie i leczenie. Polega ono przede wszystkim na wyeliminowaniu czynników sprzyjających rozwojowi wady i stosowaniu systematycznej gimnastyki korekcyjnej, wzmacniającej układ mięśniowy. Niekiedy konieczne jest także leczenie operacyjne.

 

Pozostawienie problemu bez podjęcia odpowiedniego leczenia może prowadzić do pogłębienia skrzywień i trwałych zmian całego ciała

Zobacz również: